1870 - Η εβραϊκή γειτονιά

Πρωτεύουσες καρτέλες

Στη νέα πόλη του Βόλου μετοίκησαν οι Εβραίοι του Κάστρου. Η εβραϊκή γειτονιά σχηματίστηκε στη δυτική άκρη της πόλης και το 1860 αριθμούσε 35 νοικοκυριά, ενώ ορισμένοι Εβραίοι ανέγειραν οικοδομήματα στην προκυμαία. Η κατασκευή της συναγωγής άρχισε το 1865 με οικονομική συνδρομή των Ε. Ρότσιλντ, Αλλατίνι και Μ. Χιρς και λειτούργησε το 1870 στη σημερινή της θέση, ενώ στη συνοικία της Νεάπολης υπήρχε εβραϊκό νεκροταφείο.

Το 1888 λειτούργησε το εβραϊκό δημοτικό σχολείο και η Γαλλική Σχολή της Αλλιάνς, και το 1894 η Ιερατική Σχολή με διευθυντή τον αρχιραβίνο Μ.Σ. Πέσαχ. Καθώς η εβραϊκή κοινότητα Βόλου είχε νομική υπόσταση και ήταν καλά οργανωμένη με σωματεία, συλλόγους, διοίκηση και επιτροπές, στην πόλη συνέρρευσαν Εβραίοι από άλλες πόλεις της Ελλάδας. Έτσι το 1901 η κοινότητα είχε 200 οικογένειες και περίπου 1.000 μέλη, ενώ στο αποκορύφωμά της το 1935 αριθμούσε 250 οικογένειες, περίπου 1.250 άτομα. Τα περισσότερα μέλη της σώθηκαν από το ολοκαύτωμα, όμως πολλοί μετακινήθηκαν στην Αθήνα, και μετανάστευσαν σε ΗΠΑ και Ισραήλ. Το 1993 η κοινότητα αριθμούσε περίπου 120 μέλη. (Φρεζής, Ραφαήλ. Η Ισραηλιτική κοινότητα Βόλου, Βόλος 2002 (β' έκδ.).

Η Εβραϊκή Συναγωγή, 1948. Αρχείο Ζημέρη, ΔΗ.Κ.Ι.
Ο ραβίνος Μωυσής Πεσάχ, 1939. Αρχείο Ζημέρη, ΔΗ.Κ.Ι.
Ιερατική Σχολή. Φρεζής, "Η Ισραηλιτική κοινότητα Βόλου".
Το μεγάλο κατάστημα Ααρών Αβδελά στην Οδό Ερμού. Φρεζής, "Η Ισραηλιτική κοινότητα Βόλου".